Informatie voor leerkrachten

Veiligheid op en om de school is een belangrijke en actuele kwestie. Scholen doen al veel om die veiligheid te garanderen. Zo hebben ze vaak een protocol tegen pesten, een coördinator of intern begeleider die speciaal is aangesteld om te waken over het welzijn van leerlingen, of een interventie die kan worden ingezet om pesten te reduceren. Intussen komen er steeds meer aanwijzingen dat pesten een groepsproces is. Sommige kinderen gaan meedoen met de daders, anderen staan erbij te juichen en weer anderen lopen weg. Dit soort gedrag versterkt de machtspositie van de daders en het verzwakt de positie van de slachtoffers.

Een interventie die het groepsproces ten goede zou kunnen keren, zal mogelijk een bijdrage kunnen leveren aan het verminderen van pesten. Om scholen en leerkrachten hierin te kunnen ondersteunen hebben wij aan de Vrije Universiteit Amsterdam de PestPlotter ontwikkeld. De PestPlotter maakt het mogelijk om door de actief betrokkenen bij het groepsproces — de leerlingen — specifieke vragen te stellen inzicht te krijgen in de specifieke groepsdynamiek in de klas. De informatie die hiermee inzichtelijk wordt, kan vervolgens worden teruggekoppeld aan u als klassenleerkracht of kan meer algemeen aan de school worden gecommuniceerd. Hierdoor kan er uiteindelijk zo concreet mogelijk in het klassenproces worden geïntervenieerd.

Indien u als school meedoet aan het onderzoek, zullen uw leerlingen op school een digitale vragenlijst invullen. Zodra de antwoorden van alle deelnemende kinderen gereed zijn, worden die anoniem doorgestuurd naar het onderzoeksteam. Het is van belang dat per klas zoveel mogelijk leerlingen meedoen. Dit komt doordat we zowel vragen stellen over gedrag van andere leerlingen in de klas (met name over pesten en gepest worden) als over hen zelf (met name over hun eigenschappen). Bij lage percentages deelnemende leerlingen verliezen de gegevens over pesten en gepest worden hun waarde.

Alle verzamelde gegevens zijn vertrouwelijk en kunnen niet door derden worden ingezien. Gegevens worden zodanig verzameld en opgeslagen dat de gegevens over de identiteit van leerlingen gescheiden worden van de antwoorden die ze geven. De gegevens worden vervolgens anoniem op een beveiligde server van de Vrije Universiteit opgeslagen. Bij verslaglegging zullen geen individuele leerlingen herkenbaar zijn, maar zullen alleen algemene groepsprocessen inzichtelijk worden gemaakt.

Wat bieden wij de school bij deelname aan ons onderzoek? Wij kunnen:

1. Van elke klas een dwarsdoorsnede bieden van hoe die klas eruit ziet in termen van pesten; hoeveel kinderen pesten er, hoeveel kinderen doen mee met pesten, hoeveel onttrekken zich aan het pestproces, hoeveel zijn verdedigers en nemen het op voor het slachtoffer en hoeveel kinderen zijn totaal niet bij pesten betrokken.
2. Een overzicht bieden (pijldiagram) van daders naar slachtoffers op basis van gegevens over pesten én op basis van gegevens over verdedigen.
3. Met u bespreken welke interventies –zo nodig – kunnen worden ingezet om het pesten terug te dringen.
4. Een lezing houden over pesten op een ouderavond of voor leerkrachten.
5. Een samenvatting maken van de belangrijkste uitkomsten.